Buğday Üretimi
Buğday yıllık bitkidir, hemen hemen her türlü iklim koşulunda yetişebilir. Dünyanın her yerinde üretilmektedir ve dünyada en fazla üretilen bitki özelliğini de elinde bulundurur. Ilık ve serin iklim koşulları ile derin, killi olan ve yeteri organik maddesi olan kumlu tınlı toprakları sever. Buğday çimlenme ve kardeşlenme evrelerinde sıcaklığı sevmez. Genel olarak üç gruba ayrılır. Bunlar Kapıca grubu, Makarnalık buğdaylar ve ekmeklik buğdaylar grubudur. Kablıca grubu fakir topraklara, orta şartlarda ekmeklik türü, en ideal şartları ise makarnalık türü için uygun olanıdır. Buğday üretimi için toprak hazırlığı, ülkemiz için kuru koşullarda nadas yöntemi kullanılmaktadır. Buğday hasadı sonrasında toprak bir yıl dinlendirilerek bir sonraki ekim için toprak hazır hale getirilir.
Buğday Üretimi Aşamaları
Buğday ekimi; Ülkemizde genellikle Ekim ve Kasım aylarında yöresel bider olarak anılan buğday tanelerinin sürülmüş toprağa orantılı olarak saçılması ile yapılmaktadır. Bu aylar geçildiği taktirde verimde düşme yaşanmaktadır. Ekilen buğday tanelerinin ekiminden sonra ve filizlerinin yaklaşık bir karış olduğu kardeşleme olarak tabir edilen dönemlerde gübreleme yapılır. Ancak gübre toprağın ihtiyacına göre belirlenmelidir. Genel olarak ekiminde fosforlu, kardeşleme döneminde azotlu gübre kullanılır.
Buğday bitkisi üç dönem suya daha fazla ihtiyaç duyar. Bu dönemler sapa kalkma Mart ayı sonu, başaklanma Nisan ayı başı ve süt olum Mayıs ayı başı evresidir. Nisan ve Mayıs ayı başlarında sulama işlemi verimi oldukça etkiler.
Suyun bol olduğu yerlerde ise Mart ayı sonu, Nisan ve Mayıs ayı başlarında üç kez sulama yapılır.
Buğday yetiştiriciliğinde ülkemizde yaygın görülen rahatsızlıkları sürme, pas hastalıkları, rastık, kök ve boğaz çürüklükleridir. Tohumu hastalığa dayanıklı olan türlerden seçerek, yabancı otlarla mücadele ve uygun ilaçlama ile bu rahatsızlıklar önüne geçilebilmektedir.
Buğday zararıları başlıcaları ise Süne, Kımıl, Balmumu, ekin güvesi, ekin kurdu ve yabancı otlardır. Tüm bu zararlılar ile uygun ilaçlama ile mücadele edilir. Verim artması için sulama döneminde alınan yağış, toprağın ihtiyacına göre gübreleme etken faktörler arasındadır.
Buğday Hasadı tüm bu evrelerden sonra olgunlaşıp sararan buğday başakları orak, tırpan veya biçerdöğer ile hasat edilir. Anadoluda hasat mevsimi çok yoğun bir telaş içinde geçer. Dağlık, engebeli arazilerde hasat orak ve tırpan kullanılmak suretiyle yapılır. Düz arazilerde ise döğerbiçer kullanılır. Orak ve tırpan kullanılarak yapılan hasatlar oldukça yorucu olmaktadır. Biçimi sonrası toplanan ekinler deste olarak tabir edilen düzende toplanarak Patosdan geçirilerek buğday taneleri ve saman kısmı ayrılmış olur. Döğerbiçer için bu işlem çok daha kolay olur. Hasat sonrası elde edilen buğday Ambar olarak kuru, havadar ve aydınlık bir depoda muhafaza edilir. Böylece buğday üretimi gerçekleşmiş olur. Üretilen buğday soframıza ekmek, makarna, pasta çeşitleri ve benzeri bir çok ürün olarak sofralarımızı zenginleştirmektedir.
